Презентация "кпк" по химии – проект, доклад

«Туған жердің қара тасын мақтан ете білмеген адам, бөгде жердің алтын тасын да мақтап жарытпақ емес» (Қ. Сәтбаев)

Д.И. МЕНДЕЛЕЕВТІҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ ПЕРИОДТЫ ЖҮЙЕСІ

“Металдарсыз адам табиғатта ең аянышты өмір сүрген болар еді”. Георгий Акрикола. XVIғ. Тарихшылардың зерттеуі:

Металдардың табылу кезеңдері.

1. Садақ 4. Шоқпар 3. Найза 2. Қылыш

5. Үзеңгі 8.Қайқы қылыш 7.Қалқан 6.Дуылға

18. Есік обасынан Табылған алтын адам

20. Жетісу өңірінен табылған ескерткіштер

21. Жетісу өңірінен табылған сақ ескерткіштері

23. Батыс Қазақстан өңірінен табылған ескерткіштер

25.Аржан обасынан табылған ескерткіштер

26.Аң стиліндегі өнер туындылары

Алтын Күміс Сынап Темір Қалайы Қорғасын Мыс

Темір меторит

Болаттан жасалған бұйымдар

Металдардың халықаралық атаулары туралы

Алтын (аурум) - жарқыраған таңғы арай түстес. Мыс (купрум) – Кипр аралы мысқа бай болғандықтан арал атымен аталған. Күміс (аргентум) – ақ түсті, жарық беруші. Темір (феррум) – латын тілінен аударғанда берік қамал дегенді білдіреді. Сынап (гидраргирум) – күмістей жылтыр сұйық, гидро деген су, аргентум деген күміс деп аударылады. Вольфрам (вольфрамум) – латын тілінен аударғанда қасқыр көбік. Платина (платинум) – латын тілінен аударғанда күміске ұқсас дегенді білдіреді. Бериллий (берилиум) – латын тілінен аударғанда тәтті. Конструкциялық бериллий ғарыш ісінде өте маңызды орын алады. Шойынға, болатқа қарағанда жеңіл, әрі мықты, әрі арзан.

“Білімді қолдана білсең асыл тас сияқты тот баспастан жалтырай да, жарқырай береді” Қаныш Сәтпаев. Физиктердің зерттеуі:

Қатты және сұйық күйде болады Cr Hg

Металдардың физикалық қасиеттері

Тығыздығына қарай ( p-5г\мл )

Тоқпен жылуды Fe ,Cu ,W

Металдық жылтыры бар Au, Ag, Al

Ауыр Os Жеңіл Na, K, Li, Mg, Al,Ti Түсіне қарай Қара Fe Түсті Au, Cu, Ag, Al

Қиын балқитын Ga-30°C Cs-28°C Hg-(-39°C) W-3370°C Re-3170°C Ta-3000°C

Электр шамы

«Сырларым бар химиктерге аян, Таба алсаң қасиетімді етем баян» Химиктердің зерттеуі:

Жұмбақтар: Мен кіммін?

Сұрғылт түсті кәдімгі металмын, Механикалық әсерге берілмейтін қаталмын Негізгі пәтерім 24-ші, 6-шы көшеде болсам да Кендерім Мұғалжарда, тауда жатырмын»

Ертеден білгілі жетеудің бірімін, Электротехника саласынд ірімін. Көптеген құймаларға кіремін Әдемілігім жөнінде алтынмен тең жүремін.

Менделеев аулының 6–шы көшесінде тұрағым Әр түнде адамдармен жүздесіп тұрамын. Мені балқыта алмай қиналады көбісі, Қазақстан Әлемде кенім жөнінен біріншісі.

(Хром – Cr) (Мыс – Cu)

(W – вольфрам. tбалқу- 34100С)

Болмасам да айтарлықтай салмағым, Мен көбіңнен ардақтымын алдамын. Ұшақ болып аспанға ұшып қалықтап Жердің жүзін, көк аспанды шарладым, Қымбат болдым алтыннан да ертеде

(Al – алюминий).

Металдардың химиялық қасиеттері

MeCl2 хлориді Фосфиті Me3P2

Негіздік оксиді MeO

MeH2 Фосфиті

Бекетов қатары немесе металдардың активтік қатары Li K Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sr Pb H2 Cu Ag Au Hg Pt

MeS сульфиді

Өзіңді тексер.

1. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі металдардың пайыздық мөлшері. 2. Сілтілік Ме 3. Жеңіл балқитын Ме 4. Электр шамының қылын жасайтын, ең қиын балқитын Ме 5. Негізгі топшаның Ме

Ә) 80% Б) 50% А) 90% Б) Na. K. Fr.Au. Al. А) Li. Na. K.Rb. Cs. Fr. Ә) Li. Na.Ca. Mb. Al

Б) Сынап, қорғасын, алтын.

А) Күміс, сынап, мыс.

Ә) Сынап, цезий, галий.

Б) W А) Ti. Ә) V Б) s.p элементтер. А) s.d элементтер Ә) p.d элементтер

Қосымша топшаның элементтері. 7. Электр тогын ең күшті өткізетін Ме 8. Тез магниттелуге және магниттік қасиетін жоюға бейім Ме 9. 4 Al+ 302 - 2 Al2 O3 реакциясы бойынша 1 моль Al жанғанда неше моль Al.2 O3 түзіледі? 10. Қай элементке сәйкес келетің электрондық формула. 1s2 / 2 s 2 2 р 6 / 3 s 2 3 р 6 / 4 s 2

Б) p.d А) s.p Ә) d

А) Күміс, мыс, алюминий.

Ә) Мыс, титан, алюминий.

Б) Күміс, алтын, хром.

Б) Темір. А) Марганец, Ә) Мыс Б) 1 моль А) 0,5 моль Ә) 2 моль В) K А) Fr Ә) Ca

Дұрыс жауаптар:

1. Ә 6.Б 2. А 7.А 3. Ә 8.Б 4. Б 9.А 5. Б 10.Ә

І топ Массасы 3,42 грамм сілтілік металл сумен әрекеттескенде (қ.ж.) 0,448л сутегі бөлінді.Бұл қандай металл?

ІІ топ Массасы 13,7 грамм металл заряды +2-ге тең катион түзіп сумен реакцияласқанда қалыпты жағдайда 2,24л газ бөлінеді.Бұл қандай металл?

Есептер шығару.

«Ағза толған химиялық элемент, Біліп алғын қызметін, неткен олар керемет» Биологтардың зерттеуі:

«Адам баласы көзімен көріп, құлақпен естіп, қолмен ұстап, тілмен татып, мұрнымен йіскеп тыстағы дүниеден хабар алады». Абай

Адам ағзасында кездесетін химиялық элементтер

Кальций

К Калий

Fe

«Қаныш тапқан жерлер ғой, Қаныш тапқан, Қаһарманнан қалған із, табыс мақтан» Мұқағали Мақатаев «Алтай Атырау» поэмасы. Геологтардың зерттеуі:

Қазақстан металлургиясының дамуына баға жетпес үлес қосқан ғалым.Ол Үлкен Жезқазған,Ұлытау мыс минералды шикізат қорларын тұңғыш рет жан-жақты зерттеді. Ғалымның өлшеусіз еңбегінің құрметіне Қаратаудағы ванадий кенінен табылған бір минерал сатпаевит деп аталады.Қоғамның өндіруші күштерінің өркендеуі металл өндірумен тікелей байланысты. Ақыл-ой енбегі машина арқылы жүзеге асуда. Ғарыштық техника арқылы әлемдік денелер игерілуде. Қазіргі адам тіршілігі металдарды қолданумен тығыз байланысты.

“Туған жердің қара тасын мақтан ете білмеген азамат, бөгде жердің алтын тасын да мақтап жарытпақ емес”

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев. (1899-1964)

Сатпаев қаласы

Алматыдағы ҚазҰТУ алдындағы Қ. Сатпаев ескерткіші

Металлургиялық процестердің сатылары.

(қола) (вольфрам) (мыс) (осмий) (литий) (хром) (теллур) (алюминий)

Қара жер адамзатқа болған мекен Қазына іші толған әр түрлі кен Ішінде жүз мың түрлі асылы бар Солардың ең артығы немене екен? Географтардың зерттеуі:

Pb,Zn-Текелі,Мелеевск,Ащысай,Шымкент,Өскемен. Mg,Zn,In,Be,Ta,Nb- Өскеменде өндіріледі. Mn-Қаражал жезді,Жәйрем Қарағанды обл. Cr- Кемпірсайда,Ақтөбе обл. Cu- Жезқазған, Ақтоғай, Айдарлы, Балқаш, Ақсу, Семей обл. W,Mo- Ағадыр, Қатонқарағайда Sn- Көкшетауда(Сырымбет), Қорғалжың Ru- Большевик, Бестөбе, Бақыршық, Өскемен обл.

Қазақстандағы металдардың кендері және металл өндірісінің шоғырланған аймақтары

«Алып жер – адамның бесігі» Тербесін сәбиін, тербесін. Адамзат бақыты, несібі. Абайла төгіле көрмесін» М. Мақатаев. Экологтардың зерттеуі:

Қазақстандағы жарамсыз жерлер, 1996 жылғы мәлiмет бойынша

Топыраққа түсетiн әр түрлi химиялық заттардың қауiптi топтары

Топырақтың ауыр металдармен ластануының аймақтар мен елді мекендер бойынша көрсеткіші

«Мақал сөзде де металл жүреді Металл қадірін халқым біледі» Әдебиетшілердің зерттеуі:

Қорытынды: «Металдар – ғылым мен техниканың қазіргідей дәрежеге жетуінің және одан әрі дамуының бірден – бір кепілі» Үйге тапсырма: «Металдар бейбіт заманға керек» - эссе жазу.