Презентация "Психикалық таным процестері" – проект, доклад

Психикалық таным процестері

6М060400 Байдуалиева А. Бәкіржанқызы А. Балабекова Е. Оспанова А. Шаленов Е.

Танымдық психологиялық процестер

сезімдер қабылдау жад қиял ойлау

Біздің сезу мүшелерімізге тікелей әсер ететін жекелеген заттар мен құбылыстардың бейнесі

қасиеті мен белгілеріне қарай жалпы түрде сезу органдарына тікелей әсер ететін заттар мен құбылыстар бейнесі

Әлдебір заттың сақталуы мен қайта ойналуы , өткен тәжірибенің бейнесі

Өткен тәжірибе негізінде жаңа образдың, болашақтың бейнесі

Заттар мен құбылыстардың шындығын, олардың байланысын, заңдылығын, бейнелеуші әрекеттілікті тануға мүмкіндік беретін ең жоғарғы сана формасы

СЕЗІМДЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУЫ

ҚОЗДЫРҒЫШТАР ҚОЗУ

ФИЗИКАЛЫҚ ПРОЦЕСС

ПСИХИКАЛЫҚ ПРОЦЕСС

СЕЗУ ӨТКІЗУШІ ЖОЛДАР ҚОЗДЫРУ

БАС МИЫ ҚАБЫҒЫНДАҒЫ ОРТАЛЫҚ БӨЛІМ

СЕЗУ ОРГАНДАРЫ (РЕЦЕПТОР)

ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСС

Зейіннің физиологиялық негізі. 3ейіннің физиологиялық негізін академик Павлов нерв процессінің өзара индукция заңына байланысты түсіндіреді. Егер ми қабығының бір алабында қозу процесі пайда болса, соған байланысты қалған алабтарда тежелу пайда болады. Зейін пайда болу үшін Борлау деп аталатын рефлекстің мәні зор. Ол қошаған ортаның қандай да болмасын өзгеруіне органиканың туа біткен реакциясы.

Ырықты зейін деп – адамның белгілі мақсатпен сапалы түрде күш жігер жұмсап, керекті объектіге назар аударуын айтамыз. Ырықты зейін тек адамға ғана тән. Зейінді ырықты түрде ұстауға, жұмыс орнының жағдайы, жеке адамның психологиялық күйі әсер етеді. Ырықсыз зейін деп – адам мақсат қоймай-ақ әсер еткен құбылыстарға назар аударуын айтамыз. Ырықсыз зейіннің пайда болуына объективті және субъективті факторлар әсер етеді. Объективті факторға жататындар: 1)Күшті әсер еткен тітіркендіргіш. 2)Жай нәрсенің әсер етуі. 3)Әсер етуші тітіркендіргіштердің қайшы келуі. 4)Өзіміз көріп жүрген заттардың дағдыдан тыс өзгеруі. Субъективті факторлар: 1)Адамның ішкі зезіміне, түсіндіруге байланысты. 2)Сыртқы тітіркендіргіштердің организмнің ішкі талаптарына сай келуі. 3)Адам бір нәрсені күтіп тұрса, онда назар аударады. Үйреншікті зейін. Үйреншікті зейін деп – басында ырықты болып, кейін әркімге табиғи сіңісіп кеткен іс-әрекетке зейіннің аударылуы.

Зейіннің жемісті болу шарттары

Көлемі Немесе мөлшері

тездігі дәлдігі даярлығы Ұзақтығы

Қабылдаудың негізгі түрлері

еріксіз еркін Симультанды Сукцессивті Эмоция сөйлеу қозғалу кеңістіктік уақыттық Сыртқы әлем Кинестетикалық

сыртқы бағытталған

ішкі бағытталған Көру танымдық Есту танымдық Жанасу танымдық Дәм танымдық Иіс танымдық

Зейін түрлері мен олардың сипаттамалары

Зейін қасиеттері Концентрация

Объектіге зейіннің жинақталып қойылу дәрежесі

Көлем

Бір уақытта зейін мен айқындыққа алынған объекттер саны

Өту Таралу Тұрақтылық

Бір объекттен екінші объектке ниеттелген түрде назарды бұру

Бірнеше объектті назар алаңында ұстай влу

Жылжымайтын объектке назар аудару – 5 сек, жылжитын объектке – 20 мин.

Зейіннің қасиеттері. 1)Зейіннің тұрақтылығы, оның бір объектіге ұзақ уақыт сақталуын көрсетеді. 2)Зейіннің алаң болушылығы. Ол зейіннің ауытқуынан көрініс береді. 3)Зейіннің аударылуы деп – бір объектіден екінші объектіге назар көшіруді айтамыз. Зейін аударылуы ауытқудан айырмашылығы оның саналы түрде болуында. 4)Зейіннің бөлінуі адамның кез келген іс-әрекет үстінде бірнеше объектіге бір мезгілде зейін аудара алатындығы. 5)Зейіннің көлемі деп – оның бір уақыт ішінде қамтитын объектілер санын айтамыз. Зейіннің көлемі танистоскоп деп аталады. Прибор арқылы анықтауға болады. Танис – тез, скопио – көру деген мағынаны білдіреді.

Мағыналық есте қалдыру ойлау үрдісімен тікелей байланысты, мағыналық есте қалдыру, материалдың мазмұнын түсінуге, оның бөліктерінің арасында болатын логикалық байланыстарды саналы пайымдауға негізделеді. Мағыналық есте қалдыруға көмектесетін тәсілдерінің бірі –материалды мағыналық топтау. Мағыналық топтау дегеніміз материалды бөліктерге бөлшектеу, әрбір бөлімдегі басты, маңыздыларын бөліп көрсету. Мағыналық есте қалдырудың негізгі шарты-түсіну.

Ойлау формалары түсіну толғау қорытындылау

Заттар мен құбылыстардың жалпы және айтарлықтай қасиеттері бейнеленетін ойлау формасы

Заттар мен құбылыстар немесе олардың қасиеттеріне қатысты тұжырымның шыншылдығын немесе өтірігін растайтын ойлау түрі

Адам қатар қойып, талдай отырып қорытынды жасайтын ойлау формасы. түрлері: индуктивті, дедуктивті

Назарларыңызға рахмет!!!